Filosofie in de praktijk, met Jan Bransen

Filosofisch Café 17 november– 15:00 tot 17:00 uur

Voor het novembercafé is Jan Bransen bij ons te gast. Hij pleit in zijn boek En nu? voor filosofie in de praktijk. Wat zou een goede metafoor zijn voor filosofie, vraagt hij zich af. “Aan het eind van de dag samen gaan flaneren” is zijn antwoord. Maar, zo schrijft hij:

“Het recentere verschijnsel is een metafoor maar misschien niet eens. Het lijkt warempel het ding zelf wel: een filosofisch café – die tientallen lokale gemeenschapshuizen waar je onder het genot van een kopje koffie, of met een pilsje of een wijntje in de hand aan het filosoferen slaat, soms over een specifiek onderwerp, soms met een inleider, maar verder gewoon met elkaar in gesprek, naar elkaar luisteren, aandacht hebben voor jouw eigen en elkaars woorden, aandacht voor hoe die woorden als bindmiddel functioneren, of als splijtstof, hoe die woorden de dingen dichterbij brengen, in een helder licht zetten, of ze juist naar de periferie duwen, ze toedekken, vertroebelen.”

Wat we dit café gaan doen is dit nóg meer inrichten als een café. Natuurlijk deden we dat altijd al, maar dit café zal nog méér die ‘metafoor voor filosofie’, nee sterker nog ‘het ding zelf’ zijn. Waar het gewoonlijk de vorm heeft van een lezing met ruimte voor gesprek en een afsluitende borrel aan de bar, kleden we nu de zaal aan als ‘café’. Zodat we ‘onder het genot van een kopje koffie, of met een (al dan niet alcoholisch) pilsje of een wijntje in de hand aan het filosoferen slaan’.

En hoe gaan we dat precies doen? Bransen schrijft: “Dat is filosofie: mentale flexibiliteit oefenen, denken, en vooral ook denken over denken. […] Het is mijn stellige overtuiging dat filosofie helemaal geen discipline hoort te zijn maar een levende, publieke praktijk.” We gaan dus de filosofie praktiseren, en dit doen we door aan de hand van verschillende rollen en mentaliteiten onszelf te verleiden ‘oude rollen’ te laten varen. Bransen brengt namelijk drie ‘nieuwe’ rollen naar voren die mensen kunnen spelen bij het handelen van alledag: die van debutant, gastmens en ontmoetingsreiziger. Ook onderscheidt hij enkele domeinen van mentaliteiten. Zijn doel is daarbij om mensen een nieuwe rol en mentale houding te laten aannemen.

Dit brengen we in de praktijk door met elkaar te denken vanuit een bepaalde gegeven situatie, en van hieruit samen in gesprek te gaan over de rollen en mentaliteiten. Dit doen we in groepjes, vertrekkend vanuit een korte casusbeschrijving. Voorbeeld van een casus: je gaat naar het Filosofisch Café, dat heb je vaker gegaan en nu wordt van je gevraagd in een groepje aan de slag te gaan. Hoe ga je daarmee om?  Als debutant, gastmens, ontmoetingsreiziger? Lukt het een open houding aan te nemen?

Zo kunnen we met elkaar ontdekken of we wat kunnen met de voorstellen van Bransen. Zijn ze passend, uitvoerbaar, prettig stimulerend, of juist helemaal niet? Al ‘flanerend’ komen we daar dan achter, onder het genot van een drankje, en wordt filosofie een levende praktijk.

Spreker

Jan Bransen is hoogleraar Filosofie van de gedragswetenschappen aan de Radboud Universiteit. Met Laat je niets wijsmaken won hij de Socrates-wisselbeker voor het meest urgente, oorspronkelijke en prikkelende filosofieboek. In 2019 verscheen bij ISVW Uitgevers Gevormd of vervormd?, zijn succesvolle pleidooi voor ander onderwijs. Onlangs verscheen zijn boek En nu? De mens als bedreigde diersoort, over mentaliteitsverandering in tijden van crisis.

Programma

Het programma ziet er als volgt uit:

– 15.00 – 15.05: Introductie door Luc Meuwese
– 15.05 – 15.20: Jan Bransen vertelt over zijn boek En nu?
– 15.20- 15.25:  Uitleg over wat we gaan doen
– 15.25 – 16.00: Eerste gespreksronde
– 16.00 – 16.10: Pauze
– 16.10 – 16.30: Tweede gespreksronde
– 16.30 – 16.50: Derde gesprekronde 
– 16.50 – 17.00: Nabespreken 

Locatie

Het filosofische café vindt plaats op locatie bij de ISVW te Leusden.

Aanmelden

Iedereen die aan het filosofisch café wil deelnemen kan zich opgeven op de website van ISVW via deze link. Toegang is € 10,- voor vrienden, € 10,- voor introducés van vrienden en € 25,- voor overige belangstellenden.

Klik op deze link om naar het overzicht van alle cafés van dit jaar te gaan.