Geschiedenis

100 jaar Vrienden van de ISVW

Van vrienden heb je er nooit genoeg. Dat weet de Internationale School Voor Wijsbegeerte (ISVW) maar al te goed. Sinds haar oprichting is de vriendenvereniging van de ISVW nauw betrokken bij het reilen en zeilen van de hele club. Eerst tooide zij zich nog met de naam Vereniging tot Instandhouding der Stichting Internationale School voor Wijsbegeerte (de VtI), later kreeg zij de naam Vereniging van Vrienden van de Stichting Internationale School voor Wijsbegeerte. Tegenwoordig noemen we haar kortweg de vriendenvereniging of, nog beknopter, de Vrienden. Een goede verstaander heeft maar een half woord nodig; bij een goede vriend volstaat een roepnaam.

Raad van bewindvoerders
Waarom werd de vriendenvereniging in het leven geroepen en wat deed zij? In het verslag van de vergadering van 15 mei 1916 (toen de ISVW nog net had leren kruipen) is te vinden dat de vriendenvereniging geen onderdeel der stichting zou zijn. Waarom niet? Welnu: in de vriendenvereniging waren de velen verzameld die vooral de te geven cursussen zouden volgen. Als deelnemers onderdeel van de stichting zouden worden, zou het beleid van de stichting in sterke mate afhangen van de deelnemers. Daar wringt de schoen: aan directe democratie deed de ISVW maar niet. Overigens bemoeide de vriendenvereniging zich in de beginjaren nadrukkelijker met het cursusprogramma dan nu: de oproep in 1918 tot een internationaal congres over ‘De eenheid der Natiën’ kwam van de Vrienden en niet van het ISVW-bestuur.

Geldelijk steunen
Wat had de vriendenvereniging dan wel te doen? Daar wond haar reglement geen doekjes om: het doel was het geldelijk steunen van de stichting ISVW. De oorspronkelijke naam sprak dus boekdelen: de Vrienden bestonden om de ISVW in stand te houden. Het type lidmaatschap hing dan ook af van de bedragen die leden inbrachten: je werd gewoon lid als je minimaal ƒ 5,- gaf en maximaal ƒ 99,-. Buitengewoon lid werd je wanneer je jaarlijks minstens ƒ 100,- betaalde, of eenmalig ƒ 2500,-. Je kon ook nog erelid worden wanneer je je bijzonder verdienstelijk had gemaakt. Waaruit die verdiensten zoal konden bestaan wordt in het reglement niet verduidelijkt, maar een grote gift zal zeker hebben geholpen.

Honderd jaar onmisbaar
De vriendenvereniging is in al die honderd jaar onmisbaar gebleken. Niet alleen leverde zij een substantiële bijdrage aan de voortzetting van het cursusaanbod (in de eerste jaren na de Tweede Wereldoorlog was de V.T.I. zelfs de enige bron van inkomsten), ook hielp zij met de verschillende uitbreidingen van de ISVW. Een zichtbare herinnering aan alle hulp prijkt op het restaurant van de ISVW: het Latijnse opschrift op de eerste steen van de uitbreiding-Van den Breemer uit 2003.
Een andere bijzondere bijdrage leverden de vrienden door in het begin van de Tweede Wereldoorlog de familie van de toenmalige directeur Mennicke financieel bij te staan nadat hij door de bezetter was afgezet en zelfs gevangen was genomen. In zijn autobiografie Het tijdsgewricht schrijft Mennicke dan ook vol lof over de ISVW en haar naaste betrokkenen. Van 1935 tot 1952 (met een onderbreking tijdens de Tweede Wereldoorlog) sleepte hij als directeur de ISVW door moeilijke jaren heen.

Amersfoortsche Stemmen
De Vrienden deden en doen nog meer. Zij waren de drijvende kracht achter het schitterende ISVW-huisblad Amersfoortsche Stemmen, dat dankzij hun bijdragen tot in de jaren zeventig kon blijven bestaan. Zij zorgden en zorgen voor constante aanwas bij de cursussen, voor broodnodige mond-tot-mondreclame, voor herkenbare gezichten gedurende het hele jaar en voor gezellige aanwezigheid op de open dagen, de filosofische cafés en andere evenementen. De Vrienden zijn überhaupt altijd al van de gezelligheid geweest: een willekeurige greep in het archief leert ons bijvoorbeeld dat zij in 1948 een oproep plaatsten voor een piano of vleugel in de ISVW. Kijk, dat is nog eens een vriendendaad: de muren waren nog niet herbouwd, maar aan gezelligheid zou het ons niet ontbreken!

Actieve Vrienden
In recente jaren is de vriendenvereniging actiever dan ooit en een van de grootste filosofische verenigingen in Nederland. Zij organiseert filosofische leesgroepen, vriendenweekenden, themadagen, lezingen, cafés en wat niet al nog meer. De Vereniging Vrienden van de ISVW bestond in 2016  – net als de ISVW – 100 jaar. Vlak na de oprichting van de school (in het voorjaar van 1916) werd ook de vereniging in het leven geroepen. En nu, meer dan honderd jaar later, zijn beide organisaties nog steeds onafscheidelijk, en springlevend bovendien. Zo is het met de filosofie wel vaker: wat kwaliteit heeft, wordt met de jaren alsmaar beter. Je älter ein Wort ist, desto tiefer reicht es, noteerde Wittgenstein eens. Daarvan maken wij maar al te graag: Je älter eine Freundschaft ist, desto tiefer reicht sie!

Tekst: Florian Jacobs. Hij is redacteur bij de ISVW. Hij schreef samen met zijn vader Frans Jacobs het jubileumboek van de ISVW, Markante denkers.

Dit artikel verscheen in enigszins gewijzigde vorm ook in het vriendenjubileumboek Markante vrienden.


Comments are closed.

Back to Top ↑

    Aankomende evenementen

  • Cadeautip: geef Vriendschap!


    Met deze kaart wordt de ontvanger gedurende één jaar Vriend van de ISVW en steunt daarmee ook de publieksfilosofie. Je kunt een jaar lang voor een vriendenprijs deelnemen aan filosofische cafés, krijgt vier keer het Vriendenmagazine, maakt een Vriendenwandeling en ontmoet andere Vrienden van de publieksfilosofie. Klik hier om te bestellen.

  • Gesubsidieerd door de Vrienden

    Het Handboek Logica, geschreven door Josina Carolina van Lynden en bewerkt door Roek Vermeulen, is mede tot stand gekomen door subsidie van de Vrienden van de ISVW. Het is het eerste  logicaboek dat door een vrouw is geschreven — en dat in 1770, toen meisjes niet eens naar school mochten. Op 12 mei 2024 geeft Erno Eskens er een lezing over op de ISVW.

  • Abdelkader Benali erelid Vrienden

    Tijdens het filosofisch café op 18 september 2022 ontving Abdelkader Benali het eerste erelidmaatschap van de Vrienden van de ISVW. Benali is een bruggenbouwer tussen mensen, media en culturen en past daarmee bij de Vrienden. Ook wij willen bruggen bouwen, tussen mensen en tussen publiek en filosofie.

  • Vriendenmagazine op papier


    Het is vanaf heden mogelijk om, tegen kostprijs, een papieren exemplaar van het Vriendenmagazine thuis te laten bezorgen. Klik hier om te bestellen.