Intieme vreemden

Tijdens het filosofisch café op zondag 18 september staat het thema Intieme Vreemden centraal. Schrijver Abdelkader Benali zal met een lezing zijn licht hierop laten schijnen. Mariska van Dam, winnaar van de Kitty van der Vliet Essayprijs 2022, zal haar essay Mijn vreemde schouders voordragen. Ook de winnaar van de Kitty van der Vliet Essayprijs 2020, Lotte Spreeuwenberg, zal haar essay Onderhuidse verhalen voorlezen.

Let op: vanwege het volle programma zal dit café – anders dan gebruikelijk – al om 14.00uur beginnen.

De ander

Door Abdelkader Benali

Beschavingen hebben geworsteld met de vraag hoe de ander te ontvangen. Is de ander een potentiële bedreiging of is de ander gezonden door een hogere macht om onze bereidheid tot gastvrijheid te testen? Of roept de ander het algemene menselijke in ons op, een voortdurende herinnering aan de betrokkenheid die het bestaan op ons uitoefent? Nooit valt de ander samen met het zelf. De ander beweegt naar ons toe of van ons vandaan. De grote veranderingen waar onze wereld doorheen gaat hebben onze relatie tot de ander op scherp gesteld. We ontvangen gastvrij, dan sluiten we de deur ferm. We categoriseren de ander, maar is het niet zo dat we de ander nodig hebben om vrij te worden?
Wat gebeurt er met je als je als de ander wordt aangesproken? Wie ben je voor de ander? Hoe gaan we om met de misverstanden die ontstaan uit het elkaar niet zien?

Abdelkader Benali werd in 1975 geboren in Marokko en kwam als klein jongetje naar Nederland. In 1996 debuteerde hij als schrijver met Bruiloft aan zee, over een bruidegom die vlucht voor zijn eigen bruiloft, en over culturele verwarring, ontworteling en migrantenproblematiek. In zijn latere romans komt de dubbele culturele identiteit van migranten geregeld terug als thema. Naast romans schrijft Benali ook toneelteksten, poëzie en non-fictie. Zijn nieuwe boek Paradijsvogel boven de Hoge Woerd wordt verwacht in augustus 2022.

Onderhuidse verhalen – winnaar Kitty Essayprijs 2020

Door Lotte Spreeuwenberg

Het is een plakkerige maandagmiddag in de laatste dagen van juli. ‘Tante Gert’, noem ik haar, de tante van mijn vader, de jongere zus van Annie, mijn oma. Zij 84, ik 29. Ze begroet me met een te groot stuk zelfgemaakte monchoutaart. Ik kom haar vragen stellen, in haar verleden wroeten. Ik wil meer weten van mijn eigen geschiedenis, want ik weet niets van het leven in het dorp waar ik opgroeide. Hoe het voor Annie (1934-2009), of mijn andere oma, Lies (1919-2001) was om toen een 29 jarige vrouw te zijn. We kijken uit over een wei met koeien in een klein Noord Limburgs dorp.

Wat weten we van onze eigen geschiedenis? Volgens filosoof Susan Neiman is het zaak nieuwe generaties attent te maken op het kwaad dat onderdeel is van hun geschiedenis. Het verwerken van een duister verleden is nooit voltooid, of dat nu de Holocaust is of ons koloniale verleden. Maar wat als die geschiedenis onbekend is? Neiman volgend in haar advies was ik op zoek gegaan naar mijn eigen duistere geschiedenis. Ik had bar weinig gevonden. Mijn geschiedenis bestond niet echt. Volgens Tim Riswick, postdoc aan Radboud Universiteit Nijmegen en hoofd collectiebeheer van Museum de Kantfabriek (in het naastgelegen dorp) is dit een meer ‘algemeen’ probleem van ‘de geschiedenis’. Er was pas vrij laat aandacht voor de leefwereld van de ‘normale’ vrouw of man, maar van de persoonlijke beleving of ervaringen van vrouwen is bijna niets bewaard of opgeschreven. Enkel door ‘oral history’ kunnen historici nog het leven van de alledaagse vrouw achterhalen.

Dit is het begin van het winnende essay van de Kitty Essaywedstrijd 2020. Zie voor het juryrapport deze link.

Mijn vreemde schouders – winnaar Kitty Essayprijs 2022 

Door Mariska van Dam 

Sinds juni vorig jaar draag ik kisten. Daarmee bedoel ik niet, zoals een vriend van me dacht, dat ik mijn voeten voortaan schoei in soldatenkistjes; ik bedoel dat ik doodskisten draag. Als bijbaan. De tijd dat oude mannen met stemmig gelaat en stramme rug de kisten op hun schouders tilden, ligt allang achter ons. Tegenwoordig zijn het voornamelijk studenten die worden ingehuurd als dragers. Het feminisme slaat de uitvaartbranche niet over en daarom loop ook ik (v) mee met de rouwauto, til ik de kist samen met mijn team de kerk of het uitvaartcentrum in, deel ik bloemen uit en laat ik de kist met touwen in het graf zakken. Dalen, noemen we dat. Heel soms help ik bij de overledene thuis met het sluiten van de kist. Voorzichtig, bijna teder, schuiven we het deksel er dan overheen en draaien we de knoppen vast. Alsof je een baby in zijn wieg legt en de dekens nog even aantrekt, zo voelt het. 

Dit is het begin van het winnende essay van de Kitty Essaywedstrijd 2022. Zie voor het juryrapport deze link.

Programma

Het programma ziet er als volgt uit:
14.00 uur: Welkom en introductie
14.10 uur: Presentatie genomineerden en prijsuitreiking Essayprijs 2020
14.20 uur: Voordracht essay Onderhuidse verhalen door Lotte Spreeuwenberg en vragen uit het publiek
14.50 uur: Presentatie genomineerden en prijsuitreiking Essayprijs 2022
15.00 uur: Voordracht essay Mijn vreemde schouders door Mariska van Dam en vragen uit het publiek
15.30 uur: Pauze
15.45 uur: Lezing De ander door Abdelkader Benali
16.30 uur: Vragen uit het publiek
17.00 uur: Afronding met een hapje en drankje aan de bar.

Deelname

Toegang is € 10,- voor vrienden, € 10,- voor introducés van vrienden en € 25,- voor overige belangstellenden.
Reserveren kan op de website van ISVW via deze link.

Kidscafé

Willen de (klein)kinderen ook mee? Meld ze aan voor het kidscafé dat gelijktijdig plaatsvindt. Klik hier voor het kidscafé.