De filosofie van Anna-Maria van Schurman
Met inleiding door Dr. Angela Roothaan
Filosofisch Café 16 januari 2021, 15.00 – 17.00 uur
Anna Maria van Schurman (1607-1678), in bovenstaand schilderij geportretteerd door Jan Lievens in 1649, was een begaafde autodidacte vrouw (humaniste, taalkundige, theologe, dichteres en kunstenares). Ze woonde een groot deel van haar leven in Utrecht en later in Friesland. Volgens stadsgenoot Buchelius stond Anna Maria van Schurman in 1633 bekend in de Republiek der Zeven Verenigde Nederlanden als de ‘virginum eruditarum decus’ (het juweel van de geleerde vrouwen).
Ana Maria kreeg als eerste vrouw in Nederland toestemming om colleges aan de universiteit te volgen. De Universiteit van Utrecht bouwde voor de gelegenheid een hokje met een gordijntje. Van Schurman kon vandaaruit de colleges van theoloog Voetius bijwonen, zonder de mannelijke studenten af te leiden. Haar toelating was een initiatief van de Utrechtse hoogleraar Voetius naar aanleiding van een door haar geschreven betoog in Latijn over de geschiktheid van de vrouwelijke geest voor de wetenschap en letteren. Bovendien werd zij als beste latiniste van de stad uitgenodigd om een gedicht te schrijven voor de net opgerichte universiteit (‘Op het Sermoen’).
Verhandeling over de aanleg van vrouwen voor de
wetenschap
In dit korte essay uit 1641 legt Van Schurman uit waarom meer vrouwen toegang tot de universiteit zouden moeten krijgen. Het geschrift inspireerde Margaret Cavendish en Mary Wollstonecraft en wordt gezien als grondleggend voor de eerste feministische beweging. Het invloedrijke geschrift verschijnt in een geactualiseerde vertaling van Renée ter Haar, met een voorwoord van Dr. Angela Roothaan.
Deze geactualiseerde vertaling is financieel mede mogelijk gemaakt door de Vrienden van de ISVW. Wij zijn dan ook blij dat Angela Roothaan deze tekst tijdens het eerste filosofische Café wil introduceren. Zij vertelt vandaag over Van Schurman en haar plaats in de ontwikkeling van het Europees feminisme. De lezing wordt gevolgd door een gesprek over de vraag of vrouwelijke denkers een prominentere plek in de canon van de filosofie horen te krijgen.
Dr. Angela Roothaan is assistant professor aan de Vrije Universiteit te Amsterdam, Faculty of Humanities, Filosofie van cultuur, politiek en organisatie.
Haar onderzoekswerk bevindt zich vooral op het gebied van Intercultural and African philosophy, criticism of modernity, spirituality, and spirit ontologies. Als onderzoeksmethodes gebruikt zij vooral critical theory, postcolonial theory, hermeneutics, deconstructivism en pragmatism. Ze begeleidt promovendi in Geloofsfilosofie, Interculturele filosofie en Ontologie. Daarnaast coördineert en begeleidt zij verschillende studierichtingen op het gebied van politieke en culturele filosofie op het niveau van bachelor- en masteropleidingen.
Een belandrijke drijfveer in Angela’s werk is om academische filosofie uit haar ivoren toren te jagen door het schrijven van toegankelijke blogs, door het geven van lezingen en door filosofen en studenten over de hele wereld via social media met elkaar te verbinden.
Programma
Het programma ziet er als volgt uit:
14.30 uur: Inloop met kopje koffie of thee
15:00 uur: Welkom en introductie van het thema
15.15 uur: Voordracht door Angela Roothaan
16.00 uur: Gesprek met de aanwezigen, vragen en meningen
17.00 uur: Napraten aan de bar van ISVW met een hapje en drankje
Deelname
Toegang is € 10,- voor vrienden, € 10,- voor introducés van vrienden en € 25,- voor overige belangstellenden.
Reserveren kan op de website van ISVW via deze link.
Ga naar Filosofische Cafés
